توکنی سازی چیست و بانک ها چگونه از اصول طراحی آن بهره می برند؟

مترجم: فاضل احمدزاده

منبع

سازمان های خدمات مالی می توانند از توکنی سازی یا توکنیزیشن یا توکنیزاسیون Tokenization برای حل چندین نقطه اختلاف و مدیریت ریسک بهتر استفاده کنند.

توکنی سازی فرآیند تبدیل چیزی با ارزش ملموس یا ناملموس Tangible or intangible به توکن های دیجیتال است. دارایی های مشهود مانند املاک، سهام یا هنر را می توان توکن کرد. به همین ترتیب، دارایی های نامشهود مانند حق رای و امتیازات وفاداری نیز می توانند توکن شوند. ما Avios را به عنوان نمونه ای از امتیازات وفاداری توکن شده توسط صنعت سنتی کارت اعتباری می بینیم.

با این حال، زمانی که توکن‌ها بر روی یک بلاک چین ایجاد می‌شوند، سطحی از شفافیت را اضافه می‌کنند که تکرارهای قبلی توکن‌ها نمی‌توانستند به دست آورند. چندین بانک وجود دارند که در حال آزمایش توکنی سازی هستند. اما، قبل از پرداختن به موارد استفاده در بانکداری، درک مزایای کیفی ای که توکنی سازی برای خدمات مالی به ارمغان می آورد مفید خواهد بود.

با ورود موسسات مالی بزرگ به فضای کریپتو، آنها توجه ویژه ای به مسائلی مانند حضانت custody و تجزیه و تحلیل ضد پولشویی و پیروی از قانون compliance می کنند. اکنون، با فروپاشی چشمگیر FTX، مزایای کیفی کلیدی توکنی سازی دوباره در کانون توجه قرار گرفته است.

نقدینگی

املاک و مستغلات یکی از غیر نقدشونده ترین طبقات دارایی illiquid asset classes است. وقتی یک ملک چند میلیون دلار ارزش دارد، خرید و فروش ملک می تواند زمان بر باشد. حالا تصور کنید یک خانه 1 میلیون دلاری توکن شده است و هر توکن نشان دهنده مالکیت ملک است. هنگامی که این توکن ها برای خرید در بازار در دسترس هستند، 100 خریدار می توانند هر کدام 10000 دلار برای خرید مالکیت ملک سرمایه گذاری کنند.

این امر طبیعتاً سهولت فروش دارایی های غیر نقدی را افزایش می دهد، زیرا مالکیت بخش بخش شده Fractionalized ownership توسط دارایی های توکن شده امکان پذیر است. شرکت های فین تک مانند Yielders در حال حاضر مالکیت جزئی املاک و مستغلات را بدون استفاده از فناوری بلاک چین اعمال می کنند. همچنین، کلاس دارایی های غیر نقدی مانند سهام خصوصی و سرمایه خطرپذیر Venture Capital می توانند از توکنی سازی بهره مند شوند.

وقتی یک دارایی غیر نقدشونده مانند املاک و مستغلات یا آثار هنری توکن می شود، کل طبقه دارایی از نقدینگی ایجاد شده سود می برد. همچنین امکان بازار ثانویه سالم را فراهم می کند و داده های بیشتری برای ارزیابی بهتر این دارایی ها ایجاد می کند. پلتفرم هایی مانند Reinno و Realt به سرمایه گذاران جهانی دسترسی به املاک و مستغلات توکن شده را ارائه می دهند.

به عنوان یک مالک ملک، این گزینه ها را برای فروش تنها بخشی از دارایی از طریق توکن به جای فروش کل ملک باز می کند. از دیدگاه سرمایه گذار، شخصی در برزیل با 1000 دلار می تواند در ملکی در منهتن سرمایه گذاری کند.

به عنوان مثال، Realt به سرمایه گذاران املاک توکن شده ارائه می دهد. در حالی که املاک ذکر شده در پلتفرم آنها از چند صد هزار دلار تا چند میلیون قیمت دارد، آنها توکنیزه می شوند و هر توکن می تواند کمتر از 50 دلار ارزش گذاری شود. این امر آن را برای سرمایه گذاران علاقه مند در اکثر نقاط جهان بسیار مقرون به صرفه می‌کند.

به طور مشابه، مالکیت جزئی fractional ownership توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT: Nonfungible Tokens) برای مجموعه‌های هنری و NFT های گران‌تر در حال گسترش است. در نتیجه بازار ثانویه نقدینگی برای دارایی های غیر نقدشونده، قیمت گذاری نیز به دلیل پویایی شفاف عرضه و تقاضا آسان تر می شود.

مدیریت ریسک نقدینگی

علاوه بر این مزایا، مدیریت ریسک نقدینگی liquidity risk management در سازمان‌های خدمات مالی نیز می‌تواند از توکنی سازی سود ببرد. این مزیت از سقوط FTX و اینکه چگونه توکنی‌سازی می‌توانست به آن کمک کند بسیار واضح‌تر است.

سقوط FTX چندین مشکل اساسی داشت که کمترین آنها ناشی از مدل تجاری آن بود که از توکن بی ثبات FTX (FTT: 1.30 دلار/قیمت حال حاضر) به عنوان وثیقه collateral استفاده می کرد. با این حال، اگر کنترل‌ها و تعادل‌هایی وجود داشت که برای مشتریان شفاف بود، اقدامات تسکین دهنده ای می‌توانست به موقع انجام شود.

FTX در هیچ نقطه ای از برنامه خود شفافیتی در مورد میزان دارایی نقدی که برای ارائه بدهی های liabilities خود داشتند ایجاد نکرد. در نتیجه، FTX موفق شد وجوه کاربران (بدهی ها) را برای سرمایه گذاری های خود (دارایی های غیر نقدی) تغییر دهد. توکنی‌سازی دارایی‌ها و بدهی‌ها می‌توانست شکاف نقدینگی را در زمان واقعی real-time نشان دهد و به بازار نسبت به بحران در حال وقوع looming crisis هشدار دهد.

پس از فروپاشی FTX، تلاش‌های شتابزده‌ای برای ارائه اثبات ذخایر proof of reserves از چندین صرافی متمرکز ارز دیجیتال صورت گرفته است. با این حال، اثبات ذخایر فقط نشان می دهد که یک شرکت دارایی هایی برای پرداخت بدهی های خود دارد.

یک قابلیت به همان اندازه مهم، اثبات بدهی proof of liabilities است. اگر شرکتی بتواند به طور شفاف نشان دهد که یک میلیارد دلار ذخایر/دارایی دارد، اما بدهی های آن، که می تواند 10 میلیارد دلار باشد، برای همه روشن نیست، پرداخت بدهی Solvency آن زیر سوال می رود.

چالش در ایجاد شفافیت در مورد بدهی ها این است که، اغلب، شرکت ها از طریق افزایش بدهی debt raises به ارزهای فیات سرمایه گذاری می کنند. از آنجایی که این ابزارها توکنایز (به توکن تبدیل) نمی شوند، پرداخت بدهی بلادرنگ را نمی توان نشان داد. بنابراین، برای جلوگیری از یک حادثه مشابه FTX در آینده، صرافی ها باید اثبات دارایی ها و بدهی ها را ارائه دهند.

یکی از جنبه‌های کیفی کلیدی توکنی‌سازی که از حماسه FTX آشکار است، «اثبات پرداخت بدهی Proof of solvency» است. شفافیتی که توکنی‌سازی به ارمغان می‌آورد نیز می‌تواند به ارزیابی پرداخت بدهی یک شرکت در زمان واقعی کمک کند. اگر بتوان هم دارایی‌ها و هم بدهی‌های یک بانک را توکنی سازی کرد، می‌توان از تحلیل‌های زنجیره‌ای برای فهمیدن اینکه آیا شرکت دارایی کافی برای پرداخت بدهی‌های خود دارد یا خیر، استفاده کرد.

دموکراتیک شدن

توکنی سازی دارایی ها باعث می شود که سرمایه گذاران خرد retail investors به آن ها دسترسی بیشتری داشته باشند. در مثالی که قبلا ارائه شد، یک سرمایه‌گذار با 10000 دلار می‌توانست سهمی از یک ملک میلیون دلاری را در یک مکان درجه یک داشته باشد و از افزایش ارزش آن سود ببرد. بدون توکنی‌سازی، آن‌ها نمی‌توانند در دارایی‌های با ارزش big-ticket که بازده خوبی ارائه می‌کنند، شرکت کنند.

این امر به ویژه در مورد افرادی که دارای ارزش خالص بالایی هستند که خواهان دسترسی به محصولاتی هستند که فقط برای مشتریان بانک خصوصی در دسترس است صادق است. در گذشته، محصولات با پروفایل های بازده جذاب منحصراً به سرمایه گذاران نهادی institutional investors ارائه می شد. حتی سرمایه‌گذاران با ارزش خالص و پیشرفته نیز برای دسترسی به این دارایی‌ها دچار مشکل می‌شوند.

کارایی

همانطور که شرکت‌ها و بانک‌های خدمات مالی پایگاه دارایی‌های خود را توکن می‌کنند قطعیت فوری که بلاک چین ارائه می‌دهد می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در زمان واقعی وضعیت سلامت سرمایه خود را ببینند. تسویه حساب هایی Settlements که قبلاً دو روز طول می کشید، که به آن (T+2) گفته می شد، اکنون می توانند فوری باشند. این حالت کارایی عملیاتی و سرمایه ای را ارائه می دهد.

سازمان ها می توانند سطح دقیق سرمایه Capitalization خود را ارزیابی کنند و تصمیمات سریع و سودآوری برای به کارگیری سرمایه خود بگیرند. در زمان بحران بازار، همین قابلیت می تواند به مدیریت سرمایه و کاهش ریسک کمک کند.

با تمام این مزایای ادعا شده، بانک ها و شرکت های خدمات مالی در حال چه آزمایشهای توکنی سازی هستند؟

کوین JPM

JPM Coin نسخه JPMorgan از یک استیبل کوین دلار ایالات متحده است. JPM Coin در حال حاضر در مرحله نمونه اولیه خود است و برای انتقال پول بین مشتریان نهادی JPMorgan در حال بررسی و آزمایش است. در صورت موفقیت‌آمیز بودن نمونه اولیه دلار، کوین JPM ممکن است با ارزهای دیگر عرضه شود.

همانطور که توسط بانک توضیح داده شده است، موسساتی که در این تمرین شرکت می کنند معمولاً یک فرآیند تراکنش سه مرحله ای را دنبال می کنند.

1. موسسات یک حساب سپرده در JPMorgan باز می کنند و دلار در آن واریز می کنند. آنها مقداری معادل کوین JPM دریافت می کنند.
2. موسسات می توانند کوین های JPM را در سطح جهانی به سایر مؤسساتی که مشتری JPMorgan هستند انتقال دهند. این می تواند فقط یک تراکنش ارزی یا یک تراکنش امنیتی باشد که در JPM Coins پرداخت می شود.
3. مؤسسه دریافت‌کننده می‌تواند کوین‌های JPM را به دلار آمریکا بازخرید کند.

رگولاتورها هنوز JPM Coin را تایید نکرده اند. JPM Coin تنها پس از دریافت تاییدیه نظارتی جامع می‌تواند برای استفاده خرده‌فروشی راه‌اندازی شود.

شرکت سپرده گذاری اعتماد و تسویه حساب (DTCC)

DTCC (The Depository Trust and Clearing Corporation) یک سازمان مستقر در ایالات متحده است که به عنوان یک شرکت تسویه و تسویه متمرکز برای طبقات مختلف دارایی عمل می کند.

در سه ماهه چهارم 2021، DTCC پلتفرمی را برای ساده‌سازی صدور Streamline the issuance، انتقال و خدمات اوراق بهادار بازار خصوصی از طریق توکن‌سازی اعلام کرد. به غیر از اجرای پلت فرم، آنها همچنین زیرساخت ها و استانداردهای بازار مشترک را در سراسر دارایی های بازار خصوصی ارائه می دهند.

همانطور که در جنبه‌های کیفی توکنی‌سازی بحث شد، کلاس‌های دارایی مانند سهام خصوصی و سرمایه خطرپذیر می‌توانند کاملاً نقدشونده و غیرقابل دسترسی باشند. در نتیجه، بازار ثانویه برای اوراق بهادار خصوصی کاملاً نوپا Nascent است.

توکنی کردن این اوراق بهادار و ارائه استانداردهای بازار می تواند به بهبود نقدینگی در این طبقات دارایی و همچنین به کارایی در تسویه کمک کند. DTCC با بلاک چین اتریوم شروع کرده است، اما این پلتفرم می تواند آگنوستیک بلاک چین باشد. این شرکت قصد دارد بر اساس تقاضای بازار، پشتیبانی از بلاک چین عمومی و خصوصی را ارائه دهد.

ADDX استارت آپ

ADDX یک استارت آپ بلاک چین مستقر در سنگاپور است که در حال حاضر در تلاش برای توکنی کردن اوراق بهادار بازار خصوصی است که هم سرمایه گذاران معتبر accredited investors و هم سرمایه گذاران نهادی واجد شرایط eligible شرکت در آن هستند.

دارایی ها شامل صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر، صندوق های اعتباری خصوصی، صندوق های املاک و مستغلات، اوراق قرضه ESG و غیره است. دسترسی به چنین ابزارهای سرمایه گذاری نهادی در گذشته به تعداد معدودی محدود بود. به لطف مالکیت کسری از طریق توکنیزاسیون، سرمایه گذاران معتبر با دارایی خالص 2 میلیون دلار سنگاپور (1.47 میلیون دلار) می توانند در این دارایی ها شرکت کنند.

پایان کار بانک ها؟

برخی ادعا می‌کنند که دارایی‌های دیجیتال و Web3 پایان کار بانک‌ها خواهد بود، اما غیرواقعی است که انتظار داشته باشیم چنین موسسات مالی به خاطرات می پیوندند. و با این حال، در حالی که بانک‌ها احتمالاً قوی باقی می‌مانند، بانکداری که امروز می‌شناسیم احتمالاً به سمت بهتر شدن تغییر خواهد کرد.

عناصر متعددی از بانکداری وجود دارد که ممکن است طی چند دهه آینده تحت تغییرات مدل عملیاتی و تجاری قرار گیرند که عمدتاً از دارایی های دیجیتال و اصول طراحی اساسی آنها الهام گرفته شده است.